Future is now. Digitale transformatie geen keuze, maar een must. Nieuwe technologieën als machine learning, AI en blockchain worden door vooruitstrevende bedrijven met moderne businessmodellen ingezet. Maar voor veel organisaties is het een ver-van-hun-bed-show. Terwijl het juist nu tijd is om (digitaal) te transformeren. En dat gaat verder dan inspelen op technologische ontwikkelingen. Het draait om een fundamentele organisatieverandering. Voor iedere soort organisatie, dus zowel non- als profit organisaties. Maar wat is digitale transformatie precies? En waarom is het belangrijk voor organisaties?
Wat is transformeren überhaupt?
First things first: wat houdt transformeren eigenlijk in? Een kijkje op synoniemen.net geeft:
Transformeren (ww): metamorfoseren, ombouwen, omtoveren, omvormen, omzetten, van gedaante veranderen, veranderen
Transformeren is dus een behoorlijk ingrijpende verandering. Het gaat om een fundamentele metamorfose. In dit geval gaat het dus om een grondige digitale omvorming.
Waarom transformatie?
Het is belangrijk om met de tijd mee te gaan, zeker in dit digitale tijdperk. Achterblijven betekent immers winst mislopen. Verandering is onvermijdelijk en zal vroeg of laat plaatsvinden.
Natuurlijk kun je dit afwachten en reageren op de situatie zoals die zich voordoet. Maar je kunt ook het voortouw nemen en hier juist proactief mee aan de slag gaan, zodat je beter voorbereid bent op de toekomst.
Wat is digitale transformatie?
Digitale transformatie, of eigenlijk digitale organisatietransformatie, wordt door onderzoeksbureau Gartner gedefinieerd als (vrij vertaald):
“Digitale bedrijfstransformatie is het proces om tot een krachtig nieuw digitaal verdienmodel te komen waarbij geprofiteerd wordt van digitale technologieën en ondersteunende mogelijkheden.”
Wat in deze definitie niet duidelijk naar voren komt, is dat de verandering geen eindpunt heeft, maar een doorlopend proces is. De organisatieverandering is nooit afgerond. Door de continue technologische ontwikkelingen is geen enkele tak van sport namelijk toekomstbestendig. Dit betekent ook dat non-profit organisaties anders moeten worden ingericht om aan de vraag van het publiek te kunnen blijven voldoen. Uit het rapport The Sorry State of Digital Transformation in 2018 blijkt dat veel CIO’s nog niet helemaal in de smiezen hebben wat het is om een holistische verandering door te voeren:
Forrester-analist Ted Schadler: “Organisaties zullen dus nooit klaar zijn met veranderen, dat blijft altijd doorgaan. Het inzetten van digitale technologieën en verdienmodellen is dan ook de enige manier om verder te gaan in een wereld waarin de positie van de klant sterker wordt en voorlopers snel gebruik kunnen maken van gaten en fricties in jouw markt.”
Digitaal transformeren is dus meer dan het (slim) inzetten van digitale technologieën: digitale transformatie draait om het omvormen van je organisatie.
Wat wordt bedoeld met digitalisering?
De term digitalisering wordt voor twee dingen gebruikt: het digitaal beschikbaar maken van analoge informatie zodat computers er ook gebruik van kunnen maken (EN: digitization) en het inzetten van digitale technologieën om bedrijfsprocessen te veranderen (EN: digitalization).
Wat is het verschil tussen digitalisering en digitale transformatie?
Bij digitalisering zorg je er dus voor dat analoge informatie digitaal beschikbaar is en dus door bijvoorbeeld een computer gebruikt kan worden (EN: digitization). Zo is een e-book een digitale versie van een ‘gewoon’ boek. Wanneer een bedrijf digitale technologieën inzet om processen te veranderen, wordt ook de term digitalisering gebruikt (EN: digitalization). Digitalisering is daarmee onderdeel van – of eigenlijk een voorwaarde voor – digitale transformatie.
Bij digitale transformatie draait het niet alleen om veranderingen op digitaal vlak, maar ook zeker op menselijk vlak, zoals de klant volledig centraal zetten in de (online) klantreis en medewerkers in staat stellen hun werk zo goed mogelijk te kunnen doen. Zo worden digitale middelen ingezet om (nieuw) waarde te creëren voor een organisatie.
Waarom digitale transformatie?
Het eenvoudige antwoord: omdat je geen winst wilt mislopen. Digitale transformatie kan je niet alleen helpen om je concurrentie bij te houden of zelfs voor te blijven, maar ook om meer winst te genereren. Dat kan directe winst zijn omdat je bijvoorbeeld een tussenpersoon niet meer nodig hebt en daarop kunt besparen. Ook kan het indirecte winst zijn, wanneer bijvoorbeeld je medewerkers hun werk efficiënter kunnen doen en daarmee meer dingen gedaan krijgen. Door niet mee te gaan met de veranderingen in de markt zul je niet alleen achterop raken, maar zelfs het risico lopen uit de markt gespeeld te worden – met alle gevolgen van dien.
Kortom: als je het niet doet, is je organisatie niet toekomstbestendig. Doe je er niet meer toe. Aan het belang van digitale verandering liggen drie redenen ten grondslag:
- De klantvraag verandert;
- De technologie verandert (constant);
- De concurrentie verandert.
Het is altijd een samenloop van omstandigheden die veranderingen in de markt teweegbrengen. Wanneer een van deze factoren op zo’n manier samenvalt dat het organisatiemodel niet langer geschikt is om zijn klanten te bedienen, heeft de organisatie haar omslagpunt bereikt. En dat is ‘m nou juist: bedrijven in ontwikkeling bereiken geen omslagpunt. Doordat zij voortdurend gefocust zijn op hun klanten, veranderen zij mee met de klant en passen zich aan. Ze signaleren kansen voordat het omslagpunten worden. En organisaties die omslagpunten signaleren – en dus te laat zijn om het als kans te zien – moeten worden omgevormd. Organisaties die dat niet doen, slaan om.
“De realiteit is dat digitale organisaties andere manieren van werken, vaardigheden, organisatiemodellen en zelfs culturen vereisen”, aldus Marcus Blosch, vicepresident onderzoek bij Gartner. “Organisaties zijn ontworpen voor een gestructureerde, geordende en procesgeoriënteerde wereld. Voor die organisaties is aanpassing, leren en experimenteren moeilijk, terwijl dit wel gevraagd wordt in een snel veranderende wereld. Sommige organisaties zullen door die veranderingen navigeren en andere die niet kunnen veranderen, verouderen en worden uiteindelijk vervangen.”
Digitale transformatie is complex
Duidelijk: digitale transformatie is complex. Waarom het zo complex is heeft dus te maken met dat het om meer gaat dan alleen het inspelen op technologieën. Het gaat om een organisatieverandering. En niet alleen van één onderdeel in de organisatie, maar juist de gehele organisatie. De verandering vergt andere (nieuwe) manieren van werken (er is dus niet één manier), andere (nieuwe) vaardigheden van mensen en een andere (nieuwe) mentaliteit. Dat is nogal wat.
Onderzoeksbureau Gartner heeft 6 barrières geïdentificeerd die digitale transformatie in de weg staan. Wij implementeerden de afgelopen jaren bij meer dan 250 organisaties onze social intanet oplossing. Inmiddels werken zo’n 270.000 professionals met de digitale werkplek. Van onze samenwerkingen leren we veel, bijvoorbeeld over hoe diverse organisaties de digitale werkplek gebruiken. Vanuit onze expertise laten we ons licht schijnen op Gartner’s barrières en vormen het om zodat het juist succesfactoren worden.
Leer hoe je je organisatie succesvol kan omvormen naar een digitale organisatie, de grondslag voor digitale transformatie.
